Periodontoloji, dişler ve dişlerin etrafında bulunan dokuların sağlık ve hastalıktaki durumlarını inceleyen, bu dokularda meydana gelen hastalıkların teşhisi, tedavisi ve tedavi sonrasında elde edilen sağlığın korunmasını amaçlayan bir diş hekimliği dalıdır. Sağlıklı dişeti, genellikle açık pembe renkli, mat, yüzeyi portakal kabuğu görünümünde, sert kıvamlı (kanaması olmayan) ve diş yüzeyinde kalınlaşmadan bıçak sırtı gibi sonlanan özelliklere sahiptir.

Dişeti hastalıklarının birinci nedeni, düzenli ve etkili fırçalama yapılmaması sonucunda dişlerin bütün yüzey-lerinde, diş-dişeti birleşiminde ve diş aralarında biriken, içinde pek çok mikroorganizma barındıran ve “mikrobiyal dental plak” adı verilen birikintilerdir. Bu plak temizlen-mezse, mikroorganizmalar ve ürettikleri zararlı maddeler diş çürüklerine ve dişeti hastalıklarına neden olurlar. Eğer zaman içerisinde bu plak temizlenmezse kireçleşip sertleşir ve “diştaşı” oluşur. Diştaşının pürüzlü yapısı, plağın daha hızlı birikmesine neden olur. Böylece iltihap daha hızlı ilerler.

Dişeti hastalıkları, basit bir dişeti iltihabından (gingivitis) çene kemiklerinin eridiği, dişlerin sallanarak kaybedildiği şiddetli enfeksiyonlara (periodontitis) kadar geniş bir alanı kapsar. Hastalıklarla birlikte dişetleri şişer, kızarır, kanar, çekilir; diş boyları uzar; ağız kokusu meydana gelir; dişler yer değiştirir, araları açılır ve sonunda kaybedilir. Dişeti hastalığının en önemli belirtilerinden biri olan ve hasta tarafından kolaylıkla farkedilebilen dişeti kanaması, diş fırçalarken, sert gıdalar yerken, kimi zaman da kendiliğinden meydana gelir.

Dişeti hastalıklarıyla sistemik hastalıklar arasında ilişki;

Kalp hastalıkları ve periodontal hastalıkların gelişim mekanizmaları benzer olup her iki hastalık da ileri yaşlarda, erkeklerde, sosyo-kültürel düzeyi düşük, sigara içen, yüksek tansiyonu olan, stresli bireylerde daha sık ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmalarda, oral enfeksiyona sahip kişilerde, enfeksiyonun görülmediği bireylere kıyasla %30 daha fazla kalp krizine rastlandığı belirtilmiştir. Periodontal hastalığa neden olan mikroorganizmalar ve salgıladıkları zararlı maddeler diabette önemli rol oynarlar. Kontrol altında olmayan diabet hastalarında aynı ağız hijyen seviyesine sahip kontrollü diabet hastalarına göre daha fazla periodontal hastalık geliştiği bilimsel çalışmalarla saptanmıştır. Periodontal tedavi ile kan şekerinin kontrolü, böylece diabetin de kontrolü kolaylaşır.

Periodontal hastalıkta etkili olan mikroorganizmaların solunması veya bu mikroorganizmaların solunum yollarında toplanması akciğer hastalıklarının gelişmesine yol açar.

Çeşitli sistemik hastalıkların tedavisi amacıyla kullanılan ilaçlar, dişetlerinde büyüme ile sonuçlanabilir.

Epilepsi tedavisinde kullanılan antikonvulsan bir ilaç olan Phenytoin, dişlerin ön yüzeylerinde, özellikle ön bölgelerde ve restorasyonların çevresinde, dişler arasındaki dişetini ve dişeti kenarını içine alan, sıkı, soluk pembe, kanamayan bir görüntüde dişeti büyümesine yol açabilir.

Organ-doku nakli sonrasında kullanılan immunosupresif bir ilaç olan Cyclosporin A, Phenytoin’e benzer şekilde dişlerin ön yüzeylerinde, özellikle ön bölgelerde ve restorasyonların çevresinde daha sık görülen dişeti büyümelerine yol açabilir. Büyüme dişler arasındaki bölgelerden granüllerin oluşumu ile başlar, yüzeyi pürtüklüdür ve kanamaya eğilimlidir.
Kalp ve hipertansiyon hastalarında kullanılan kalsiyum kanal blokerlerinden Nifedipine, Amilodipine, Nicardipine, Diltizem ve Verapamil, Phenytoin ve Cyclosporin A’ya göre daha löbüler tarzda ve soluk pembe renkli bir büyüme ile karşımıza çıkabilir.

Dişeti hastalıklarına sigaranın etkisi;

Sigaranın periodontal hastalıklardaki kemik kaybının artışında bir risk faktörü olduğu ve periodontal tedavilere karşı doku cevabını azalttığı bilinmektedir. Günde 10 adetten fazla sigara içen hastalarda, klinik sonuçlardaki başarı oranının düştüğü bildirilmiştir. Bu durum, sigaranın damarlanma üzerindeki etkisine, savunma hücrelerinin fonksiyonunu bozmasına, kollagen sentezini etkilemesine ve iltihabi cevabı değiştirmesine bağlanmaktadır.

Dişeti hastalıklarının tedavisi;

Bu nedenle tedavinin ilk aşaması hastalığın esas etkeni olan dental plağın ve diş üzerindeki birikintilerin dişhekimi tarafından özel aletlerle uzaklaştırılmasıdır. Başlangıç tedavisi olarak isimlendirilen bu aşama periodontal işlemlerin temelidir. Basit dişeti iltihaplarında tek başına bir tedavi yöntemi olabildiği gibi, ileri durumlarda periodontal operasyona hazırlık amacıyla kullanılır.

İltihaplı dişetini, büyümüş dişetini, çekilmiş dişetini, diş-dişeti arasında çene kemiklerinin erimesine bağlı olarak meydana gelmiş boşlukları (cep) ve kemik erimesini tedavi etmek amacıyla genellikle lokal anestezi altında yapılan, yeni kemik oluşumu hedeflendiğinde, yardımcı biomateryallerin (kemik tozu, membran vs) kullanıldığı cerrahi işlemlere ise “periodontal operasyon” denir. periodontal operasyonun gerekliliğine başlangıç tedavisi (diştaşı temizliği) yapıldıktan sonra hekim tarafından karar verilir.

Tedavi sırasında ve sonrasında hastaya nasıl bakım yapacağı ve ne tür fırçalar kullanacağı anlatılır.sonuçta tedavinin başarısı